ابعاد تمسخر
در آیات قرآنی از دو منظر به مسئله استهزا توجه شده است:
نخست از منظر امور اعتقادی و مسائل مرتبط با آن است این آیات که مربوط به حوزه عقیده و دین است
به مسأله تمسخر مخالفان دین اشاره میکند و آنان را از این کار بازمیدارد و تهدید میکند
دوم از منظر امور اخلاقی به این مسئله توجه داده شده که اینگونه رفتار نه تنها در شأن مؤمنان نیست بلکه ناهنجاری است که میبایست از آن پرهیز کرد
از اینرو قرآن با اشاره به منشأ این ناهنجاری و آثار و پیامدهای اجتماعی و روحی و روانی آن و بیان عاقبت این کار به کسانیکه در این وادی به استهزای مؤمنان میپردازند
و آنرا امری عادی برمیشمارند هشدار داده و تهدید به مجازات و کیفری سخت در آخرت میکند
ریشههای روانی و اجتماعی تمسخر
از نظر قرآن ریشههای متعددی را میتوان برای این ناهنجاری اخلاقی برشمرد از جمله علل این رفتار جهل و نادانی است
به این معنا که انسان جاهل بدون توجه به مسائل و فهم و درک درست آن تنها بر پایه ظاهر حکم کرده و رفتاری را به تمسخر میگیرد که اگر خوب دقت کند
و در آن تأمل نماید درمییابد که این دسته از رفتارها در آن اندازه نیست که بتوان آن را زشت شمرد و به تمسخر گرفت بسیار دیده شده است که
برخی از استهزاکنندگان بدون فهم مسئله به تمسخر کردن میپردازند
دومین عاملی که موجب میشود تا شخص یا گروهی به تمسخر دیگران بپردازند خود برتربینی و غرور و خودخواهی قومی و نژادی است
اینکه انسان خود را برتر از دیگران بداند باعث میشود که دیگران را خوار و کوچک شمارد و به استهزا رفتار و کردار دیگران اقدام کند و برای آنان جوک و لطیفه بسازد
این دسته از اشخاص و یا گروههای اجتماعی و یا قومی بر این باورند که خودشان از دیگران بهتر هستند و به تعبیر قرآنی خود را خیر و خوب مییابند
و هر آنچه خود میکنند و یا میگویند بهعنوان گفتار و رفتار پسندیده دانسته و آنرا برتر مییابند
نظرات شما عزیزان: